Syrian Refugees and the Endangered Geopolitical Stability

Η προσφυγιά της Συρίας

Σε κίνδυνο η γεωπολιτική σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής

Καθημερινή, 9/8/2013

Δρ. Ευάγγελος Βενέτης,

Υπεύθυνος Ερευνητικού Προγράμματος Μέσης Ανατολής - ΕΛΙΑΜΕΠ

Πέραν της στρατιωτικής και πολιτικής πλευράς του συριακού εμφυλίου, υπάρχει το διαρκώς ογκούμενο πρόβλημα των Συρίων προσφύγων. Στα δυόμισι χρόνια του εμφυλίου δύο εκατομμύρια άνθρωποι, και από τις δύο εμπόλεμες παρατάξεις, έχουν αφήσει τις εστίες τους προς αναζήτηση ασφάλειας εντός Συρίας, στις όμορες αυτής χώρες και πιο μακριά. Η ανθρωπιστική κρίση αφορά τόσο στη Συρία όσο και στις χώρες που φιλοξενούν τους πρόσφυγες. Οι αριθμοί είναι ιλιγγιώδεις. Πέρυσι οι Σύριοι πρόσφυγες εκτός Συρίας ανήλθαν σε ένα εκατομμύριο ενώ το 2013 διπλασιάσθηκαν. Στο Λίβανο υπάρχουν 600.000, στην Ιορδανία 500.000, στην Τουρκία 400.000, στο Ιράκ 200.000, στην Αίγυπτο 100.000, στην Αλγερία 25.000, στην Ελλάδα 20.000 και στην Αρμενία 3.500. Πρόκειται για μετανάστευση ως αποτέλεσμα πολέμου, όμοια με αυτή των Παλαιστινίων μεταπολεμικά αλλά και των Αφγανών τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Στο Ιράκ η παρουσία Κούρδων προσφύγων από την Συρία, ιδιαίτερα μετά την πρόσφατη έξοδο τους αναμένεται να επηρεάσει το Κουρδικό ζήτημα επιταχύνοντας τις διαδικασίες χαλαρής σύνδεσης του συριακού με το ιρακινό Κουρδιστάν. Στην Ιορδανία και το Λίβανο η συνύπαρξη Σύριων και Παλαιστινίων προσφύγων αναμένεται να προκαλέσει κοινωνική και πολιτική ασφυξία στο Αμμάν το οποίο ήδη αντιμετωπίζει προβλήματα με τους Σουνίτες Ουαχαβίτες. Για την Τουρκία οι πρόσφυγες είναι διαχειρίσιμοι και αποτελούν χαρτί γεωπολιτικής επιρροής στην Συρία εφόσον παραμείνουν στην τουρκο-συριακή μεθόριο με προοπτική επανόδου. Η υποδοχή και εγκατάσταση από το αρμενικό κράτος μερικών εκατοντάδων Αρμενίων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και η πρόθεση της Αρμενίας να κατασκευάσει 200 οικίες καθώς και δρόμους που θα συνδέουν το κατεχόμενο για το Αζερμπαϊτζάν Ναγκόρνο Καραμπάχ και τα παρακείμενα αζερικά εδάφη έχει προκαλέσει την άμεση αρνητική αντίδραση του Μπακού. Το Μπακού εκλαμβάνει την εν λόγω πράξη ως παραβίαση του σχετικού ψηφίσματος του ΟΗΕ στo Ναγκόρνο Καραμπάχ, των Συμβάσεων της Γενεύης καθώς και των αρχών και κανόνων που διέπουν το διεθνές δίκαιο. Σύμφωνα με το Μπακού, η εν λόγω κίνηση εκφράζει την πρόθεση του Ερεβάν να συνδυάσει την ανθρωπιστική καταστροφή στη Συρία με την ενίσχυση της κατοχής αζερικών εδαφών. Η εγκατάσταση Αρμενίων προσφύγων από την Συρία στο Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι πιθανόν να επιδεινώσει τις συνθήκες γεωπολιτικής ασφάλειας στην περιοχή και παραπέρα.

Προφανώς η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα η οποία καλείται να σηκώσει το βάρος της φιλοξενίας τόσων, μουσουλμάνων κυρίως, Σύριων μεταναστών. Ο μεγάλος για τα δεδομένα της Ελλάδας αριθμός σχετίζεται με το γεγονός ότι οι Σύριοι πρόσφυγες κινούνται με ευκολία στην τουρκική επικράτεια και είναι σε θέση να φθάσουν στην ελληνοτουρκική μεθόριο γρήγορα και ανεμπόδιστα. Παράλληλα η ελληνική πολιτεία χρειάζεται να επικεντρώσει την προσοχή της και στο ζήτημα της ασφάλειας των Ελληνόφωνων της Συρίας είτε Χριστιανών είτε των λεγόμενων «Τουρκοκρητικών», οι οποίοι αποτελούν δυσαναπλήρωτο πολιτιστικό κεφάλαιο και δεσμό μεταξύ της Ελλάδας και της Συρίας.

Η δυναμική της μετανάστευσης της Συρίας είναι αυξητική. Η παρατεταμένη διάρκεια του συριακού εμφυλίου και το μη ορατό τέλος του στο εγγύς μέλλον καθιστούν την ανθρωπιστική κρίση των προσφύγων μείζον πρόβλημα κοινωνικής και γεωπολιτικής ασφάλειας όχι μόνο στη Συρία αλλά και την ευρύτερη περιοχή, καθιστώντας ζητούμενο την πιστή εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προς όφελος των προσφύγων. Απαραίτητος και άμεσος είναι ο σχεδιασμός και η προετοιμασία όλων των κρατών, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, σε εθνικό και διακρατικό περιφερειακό επίπεδο για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

The Syrian refugees and regional geopolitical stability

Evangelos Venetis

ELIAMEP

Apart from the military and political aspects of the Syrian civil war, there is the ongoing Syrian refugee crisis. During the two and a half years of civil war more than two million people from both warring factions have abandoned their homes to seek safety in other areas in Syria, in neighboring and other countries. The humanitarian crisis involves both Syria and the countries hosting Syrian refugees. The numbers are staggering. Last year the Syrians refugees outside Syria were one million while in 2013 they doubled. There are 600,000 in Lebanon, 500,000 in Jordan, 400,000 in Turkey, 200,000 in Iraq, 100,000 in Egypt, 25,000 in Algeria, 20,000 in Greece and 3500 in Armenia. This refugee wave is a result of war, similar to the Palestinian and Afghan refugee issues and the Afghans in the last half a century.

In Iraq, the presence of Kurdish refugees from Syria, especially after their recent exodus, is expected to affect the issue of Kurdistan, accelerating the process of establishing a loose political connection between Kurds in Syria and Iraq. In Jordan and Lebanon the coexistence between Syrian and Palestinian refugees is expected to cause social and political upheaval in Amman which already faces the threat of Sunni Wahhabis. For Turkey refugees are manageable and can become a major asset for politically influencing Syria if they remain in the Turkish- Syrian border with the prospect of returning to Syria. The reception and settlement by the Armenian state of hundreds of Armenians in Nagorno Karabakh and other adjacent occupied regions of Azerbaijan and firm intention to start construction of about 200 apartment building and highways connecting occupied territories to Armenia have triggered extremely negative reaction of Azerbaijani authorities. Baku asserted this settlement policy on Nagorno Karabagh as a violation of United Nations relevant resolution, Geneva conventions as well as norms and principles of the international humanitarian law. According to Baku this demonstrates the obvious intention of Armenia, which uses the humanitarian catastrophe in Syria for consolidation of its occupation policy of Azerbaijani territories. The settlement of Armenian refugees from Syria in the occupied territories could result in severe escalation of situation in the region with possible unpleasant repercussions beyond this region.

Obviously Greece is the only European country which has to carry the burden of hosting so many, mostly Muslims, Syrian immigrants. The big number of Syrian refugees in Greece is due to the fact that they can move easily in Turkish territory and are able to reach the Greek-Turkish border quickly and unhindered. Similarly, the Greek state needs to focus on the issue of safety of Greek-speaking population of Syria, either Christians or the so-called " Turk-Cretans', who form a cultural link between Greece and Syria.

The migration of Syria is growing. The prolonged duration of Syrian civil war and the fact that there is no end of it in sight make the humanitarian refugee crisis a major problem of social and geopolitical security not only for Syria but for the wider region. Thus it is necessary to ask for the implementation of human rights of the refugees. It is necessary for all states, including Greece, to act immediately and make all necessary preparations at a national and transnational regional level to address the problem.