Islam and the cultural narcissism of the West

Islam and the cultural narcissism of the West

Dr. Evangelos Venetis

Head of the Middle East Research Project

evenetis77@yahoo.com

 Kathimerini 18/01/2015

The recent double attack in Paris by the Sunni Islamist al-Qaeda group of Yemen was not a surprise given the attacks that took place in France in recent days and in other western countries in previous months. The attack in Paris demonstrated the ability of attackers to act with the altered methodology of autonomous micro-groups. Alongside the symbolic character of the attacks both in terms of place (against the source of secularism) and time (during the celebration of Muhammad's birthday), they mark the intensification of the conflict of Islam with the West and bring Europe before the dilemma of jeopardizing freedoms which were acquired decades ago. What went wrong?

The causes of the conflict are multi-faced and concentrated on three areas: first, the socio-economic crisis in Europe and the social marginalization of Muslim communities. Secondly, the cultural element, due to the persistent ignorance of Europe about the civilization of Islam and the worldview of the Muslim residents in Europe. Thirdly, and equally important is the issue of geopolitics in Europe and its decision to adopt active and aggressive policy in the Middle East. This decision led to the destabilization of Mesopotamia and the Levant, by supporting the fall of Saddam in Iraq and the Syrian opposition in the civil war against Assad. This attitude of the West favored one way or another the emergence of the Islamic Caliphate, the benchmark for most Sunni Islamists worldwide. However the main geopolitical dimension of the events of Paris is the Israel-Palestine unresolved conflict which is the pinnacle of political Islam in the region, inspiring Islamic holy war.

In terms of urban asymmetric warfare France and the rest of continental Europe are facing now a novel situation, much more threatening than the US and Britain faced a decade ago. The threat is more akin to what Russia experienced with Sunni Islamists in the north Caucasus. In this context, Europe has to take action and act in much the same way that Russia acted in the past, a way Europe had rejected and a situation that few Europeans analysts imagined could happen in Europe. The effectiveness of the Russian policy in the same asymmetric threat is expected to be a reference point for Europeans from now onward.

Addressing the above causes is the means of resolving the crisis. Particularly more threatening is the danger of a clash of civilizations. However the principal means to address the threat and prevent the clash of civilizations is the cultivation of knowledge about Islam from Europe and the familiarization of the European political elite and public opinion with Islam in order to strengthen confidence building with moderate Islam which expresses the majority of European Muslims. So far the leadership of European countries shows no readiness in this regard, e.g. the designations of the demonstration in Paris during which President Holland and other leaders did not visit the Grand Mosque). However Europe should change immediately its attitude toward Islam, because time is ticking out: without mutual cultural respect, the dialogue of cultures will disappear, and conflict will emerge...

***

Ο πολιτιστικός ναρκισσισμός της Δύσης και το Ισλάμ

Δρ. Ευάγγελος Βενέτης,

Υπεύθυνος Ερευνητικού Προγράμματος Μέσης Ανατολής - ΕΛΙΑΜΕΠ, evenetis77@yahoo.com

Η πρόσφατη διπλή ασύμμετρη επίθεση στο Παρίσι από τους Σουνίτες Ισλαμιστές της Αλ-Κάιντα της Υεμένης ήταν αναμενόμενη με δεδομένες τις επιθέσεις που είχαν λάβει χώρα στην Γαλλία τις προηγούμενες μέρες, αλλά και σε άλλες χώρες της Δύσης τους προηγούμενους μήνες. Η επίθεση στο Παρίσι κατέδειξε την ικανότητα των επιτιθέμενων να δράσουν με την αλλαγμένη μεθοδολογία των αυτόνομων μικρο-ομάδων. Παράλληλα ο συμβολικός της χαρακτήρας τόσο σε τόπο (εναντίον της πηγής της εκκοσμίκευσης) όσο και χρόνο (κατά τον εορτασμό των γενεθλίων του Μωάμεθ) σηματοδοτεί την όξυνση της σύγκρουσης του Ισλάμ με την Δύση και φέρνει την Ευρώπη προ του κινδύνου της διακύβευσης ελευθεριών και ιδεολογικών κεκτημένων δεκαετιών. Γιατί όμως οδηγηθήκαμε σε αυτή την δεινή κατάσταση;

Τα αίτια της σύγκρουσης είναι πολύπλευρα και συμπυκνώνονται σε τρεις τομείς: κατά πρώτον, τα κοινωνικοοικονομικά τα σχετικά με την οικονομική κρίση στην Ευρώπη και τον κοινωνικό παραγκωνισμό των μουσουλμανικών κοινοτήτων. Κατά δεύτερον, το πολιτιστικό στοιχείο, με την επίμονη άγνοια της Ευρώπης για τον πολιτισμό του Ισλάμ και την κοσμοαντίληψη των μουσουλμάνων κατοίκων της. Τρίτο και εξίσου σημαντικό είναι το στοιχείο της γεωπολιτικής με την Ευρώπη να υιοθετεί ενεργό και επιθετική πολιτική στην Μ. Ανατολή, οδηγώντας σε αποσταθεροποίηση την Μεσοποταμία και το Λεβάντε με την πτώση του Σαντάμ στο Ιράκ και την στήριξη της συριακής αντιπολίτευσης στον εμφύλιο εναντίον του Ασσάντ. Η εν λόγω στάση της Δύσης ευνόησε την εμφάνιση του Ισλαμικού Χαλιφάτου, του σημείου αναφοράς πλέον των Σουνιτών Ισλαμιστών ανά τον κόσμο. Η κυριότερη όμως γεωπολιτική διάσταση των γεγονότων των Παρίσι είναι το Παλαιστινιακό του οποίου η χρονίζουσα μη επίλυση αποτελεί και την κορωνίδα του πολιτικού Ισλάμ στην περιοχή, εμπνέοντας τον ισλαμικό ιερό πόλεμο.

Σε επίπεδο αστικού ασύμμετρου πολέμου η Γαλλία και η λοιπή ηπειρωτική Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει μία καινοφανή κατάσταση, πολύ πιο απειλητική από αυτήν που αντιμετώπισαν οι ΗΠΑ και η Βρετανία πριν από μία δεκαετία και πλέον. Η απειλή μοιάζει περισσότερο με αυτόν που βίωσε και συνεχίζει να βιώνει η Ρωσία με τους Σουνίτες Ισλαμιστές του Καυκάσου. Σε αυτό το πλαίσιο η Ευρώπη καλείται να λάβει μέτρα και να δράσει σχεδόν με τον ίδιο τρόπο ή σκεπτικό που έδρασε και η Ρωσία στο παρελθόν, έναν τρόπο που η Ευρώπη απέρριπτε και μία κατάσταση που λίγοι Ευρωπαίοι αναλυτές φανταζόντουσαν για την γηραιά ήπειρο. Η αποτελεσματικότητα της ρωσικής στάσης στην ίδια ασύμμετρη απειλή αναμένεται να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους Ευρωπαίους.

Παράλληλα η Δύση στο πλαίσιο της αναπροσαρμογής της γεωπολιτικής της στάσης στον ισλαμικό κόσμο χρειάζεται να επανατοποθετήσει σε νέα βάση τις προτεραιότητες και τις συμμαχίες της στην περιοχή. Μουσουλμανικές χώρες με τις οποίες ο δυτικός κόσμος συνεργάζεται στενά μέχρι το επίπεδο της συμμαχίας, υπάρχουν τουλάχιστον ενδείξεις ότι προωθούν το ακραίο πολιτικό Ισλάμ τόσο στην περιοχή όσο και ευρύτερα μέχρι την Ευρώπη και την Αμερική. Η πολιτική ηγεσία των χωρών αυτών δεν έχουν δράσει αποτελεσματικά για να αντιμετωπίσουν την χρηματοδότηση και ουσιαστική στήριξη των ομάδων του πολιτικού Ισλάμ και κάτι τέτοιο φέρνει σε αμηχανία την ίδια την Δύση η οποία δείχνει αναποφασιστικότητα στο τι να πράξει επ’ αυτού.

Από την πλευρά του ο ισλαμικός κόσμος χρειάζεται να αναπτύξει εκείνο το κλίμα συνεργασίας σε επίπεδο πολιτικό ούτως ώστε οι μετριοπαθείς δυνάμεις του Ισλάμ στην περιοχή να επικρατήσουν. Σε αυτό το πλαίσιο η πολιτική ηγεσία των σηιτικών και σουνιτικών χωρών καλούνται να δράσουν ενωτικά και να αποφύγουν την πόλωση. Η ενότητα του ισλαμικού κόσμου είναι βασική προϋπόθεση για την προώθηση της αντιπροσωπευτικής εικόνας του Ισλάμ στην Δύση. Προς την ίδια κατεύθυνση εντάσσεται και η πολύπλευρη προσπάθεια μουσουλμάνων ηγετών, όπως το πρόσφατο μήνυμα του Ανώτατου Πνευματικού Ηγέτη της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν Σεγιέντ Αλί Χαμενεΐ, με το οποίο καλεί τους νέους στην Δύση να μελετήσουν το Ισλάμ χωρίς παρωπίδες και δεσμεύσεις ένθεν κακείθεν.

Η αντιμετώπιση των προαναφερθέντων αιτίων αποτελεί και το μέσο επίλυσης της κρίσης. Ιδιαίτερα όμως προβάλλει απειλητικός πλέον ο κίνδυνος της σύγκρουσης των πολιτισμών. Το κυριότερο όμως μέσο για την αντιμετώπιση της απειλής και την αποτροπή της σύγκρουσης των πολιτισμών είναι η καλλιέργεια της γνώσης για το Ισλάμ από την Ευρώπη σε επίπεδο ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ και σχεδιασμού ούτως ώστε να ενισχυθεί η δόμηση εμπιστοσύνης με το μετριοπαθές Ισλάμ το οποίο εκφράζει και την πλειονότητα των μουσουλμάνων της Ευρώπης. Μέχρι τώρα η ηγεσία των ευρωπαϊκών χωρών δεν δείχνει έτοιμη, όπως έδειξαν και οι συμβολισμοί της πορείας των Παρισίων (ο Ολάν και οι λοιποί ηγέτες δεν επισκέφθηκαν το Μεγάλο Τζαμί). Ωστόσο θα πρέπει να αλλάξει στάση αμέσως, διότι ο χρόνος δεν είναι πολύς: χωρίς τον αμοιβαίο σεβασμό, ο διάλογος των πολιτισμών θα εκλείψει, και τότε δεν θα μείνει χώρος παρά μόνο για σύγκρουση…